تاثیر واکسن هپاتیت ب چیست و چه افرادی واجد شرایط تزریق آن هستند؟
برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت B از واکسن هپاتیت ب استفاده می‌شود. این بیماری نوعی عفونت کبدی است که از راه خون، منی و مایعات واژن منتقل می‌شود. چنین عفونتی معمولاً چند ماه طول می‌کشد، اما برخی از افراد هم در طولانی‌مدت با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. تزریق واکسن هپاتیت ب برای نوزادان و گروه‌های پرخطر واجب است. با وجود آن، از بروز علائم و عوارض بیماری ناخوشایند هپاتیت ب جلوگیری می‌شود. هپاتیت می‌تواند کبد را از کار بیاندازد و شانس ابتلا به سرطان کبد را بالا ببرد. واکسن هپاتیت B نمی‌گذارد که چنین عفونتی به بدن راه پیدا کند.
واکسن هپاتیت ب چیست؟
بهترین راه برای پیشگیری از هپاتیت ب تزریق واکسن است. نوزادان، کودکان و بزرگسالان می‌توانند این واکسن را تزریق کنند. واکسن هپاتیت هیچ خطر و عارضه خاصی ندارد و بسیار هم موثر است. اگر در نوزادی یا دوران کودکی واکسینه نشده‌اید، باید برای تزریق واکسن با پزشک مشورت کنید. واکسن هپاتیت B بی‌خطر و موثر است. هپاتیت B نوعی بیماری ویروسی بسیار مسری است که به کبد حمله می‌کند. این مشکل در طولانی‌مدت با بروز علامت همراه نیست، اما می‌تواند منجر به آسیب کبدی (سیروز کبدی)، سرطان کبد یا حتی مرگ شود. بهترین راه برای محافظت از خود در برابر هپاتیت B، ایمن‌سازی با واکسن است.
واکسن هپاتیت ب چگونه اثر می‌کند؟
واکسن هپاتیت B باعث می‌شود که بدن آنتی‌بادی‌هایی تولید کند و نگذارد که ویروس هپاتیت ب موجب بیماری شود. منظور از آنتی‌بادی هم عوامل جنگنده‌ای هستند که در صورت ورود ویروس به بدن، با آن مقابله می‌کنند. با تزریق واکسن، نسخه ضعیف یا غیرفعالی از ویروس به بدن وارد می‌شود. این ویروس بیماری‌زا نیست، اما محرکی برای هوشیاری سیستم ایمنی بدن است. زمانی که دستگاه ایمنی بدن با ویروسی خارجی مواجه می‌شود، آنتی‌بادی‌هایی برای مقابله با آن، تولید می‌کند.
این آنتی‌بادی‌ها به ویروس می‌چسبند و آن را برای نابودی با سلول‌های دیگر سیستم ایمنی نشانه‌گذاری می‌کنند. با تزریق واکسن هپاتیت ب هم ورود هر ویروسی از این بیماری، با مقابله آنتی‌بادی‌ها روبه‌رو می‌شود. این آنتی‌بادی‌ها نمی‌گذارند که ویروس روی بدن اثر منفی بگذارد و به کبد آسیب برساند. واکسن به بدن یاد می‌دهد که در مقابل ویروسی خطرناک، از خود به بهترین شکل دفاع کند.
چ زمانی باید واکسن هپاتیت ب را تزریق کنید؟
زمان تزریق واکسن بنا به سن و شرایط هر فرد متفاوت است. معمولاً واکسن هپاتیت ب در بدو تولد یا در چند روز نخست زندگی، برای نوزادان تزریق می‌شود. دوزهای بعدی هم در یک و شش‌ماهگی تزریق می‌شوند. کودکان و نوجوانانی که در نوزادی، دوزهای واکسن را دریافت نکرده‌اند، محدودیتی ندارند و می‌توانند در هر سنی، واکسن بزنند. این موقعیت برای بزرگسالان هم مشابه است و در هر سنی می‌توانند اقدام به تزریق واکسن کنند. فاصله سه دوز معمولاً از سوی مرکز بهداشتی تزریق‌کننده، مشخص می‌شود.
دوز واکسن هپاتیت ب در کودکان و بزرگسالان
دوز تزریقی واکسن هپاتیت ب برای کودکان و بزرگسالان متفاوت است. با توجه به رده سنی هر فرد، دوزهای واکسن هپاتیت برای او به شکل زیر تزریق می‌شود:
- دوز در هر تزريق براي افراد بزرگ‌تر از ۱۰ سال، معادل ۲۰ميکروگرم است.
- براي نوزادان و افراد کوچک‌تر از ۱۰ سال، معادل ۱۰ میکروگرم است.
تزریق واکسن برای پیشگیری از بیماری‌های عفونی، هنوز هم موثرترین راه حفظ سلامت است.
متخصص گوارش و کبد پزشکی است که به بررسی مشکلات و بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش و کبد می‌پردازد. پزشکان متخصص در حیطه گوارش به مشکلات اندام‌هایی توجه دارند که در فرایند بلع و دفع کاربرد پیدا می‌کنند. سیستم صفراوی بدن هم که صفرا و آنزیم‌های گوارشی را به روده‌ها می‌رساند، از سوی دکتر گوارش و کبد مورد مطالعه قرار می‌گیرد. پزشکان با تخصص در این زمینه، امکان استفاده از روش‌های متنوعی مانند کولونوسکوپی جهت تشخیص وضعیت بیماران را پیدا می‌کنند.
چه افرادی باید واکسن هپاتیت ب بزنند؟
این واکسن به طور معمول برای همه کودکان و بزرگسالان در ایران توصیه می‌شود. برنامه واکسیناسیون هپاتیت ب برای کودکان هم وجود دارد. بزرگسالان هم باید این واکسن را در سه دوز تزریق کنند. به طور کلی، تزریق واکسن هپاتیت ب برای همه توصیه می‌شود. اما این افراد همیشه در اولویت هستند:
- کودکانی که از مادران مبتلا به هپاتیت ب متولد شده‌اند.
- افرادی که در معرض خطر ابتلا به هپاتیت ب هستند، مانند معتادان به مواد تزریقی، و کارکنان بهداشتی.
در ضمن، مسافران به کشورهای با شیوع بالای هپاتیت ب باید قبل از سفر به این کشورها، واکسن بزنند.
واکسن هپاتیت B تا چه زمانی، ایمنی بدن را حفظ می‌کند؟
معمولاً برای افرادی که تمام دوزهای واکسن را تزریق می‌کنند، نیازی به تجدید و تمدید واکسن نیست. این واکسن به طور متوسط، در حدود ۲۰ سال، در بدن ایمنی ایجاد می‌کند. در بیشتر موارد هم متخصصان ایمنی‌شناسی نیازی به تزریق دوز بوستر یا همان یادآور واکسن نمی‌بینند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که تزریق یک دور کامل دوزهای واکسن هپاتیت B می‌تواند به طور مادام‌العمر هم از بدن در مقابل بیماری هپاتیت محافظت کند.
واکسن هپاتیت B هر چند سال، یک‌بار تزریق می‌شود؟
روند تزریق این واکسن، هر چند سال، یک‌بار نیست. برای نوزادان که معمولاً در سه دوز و در فواصل مشخص تزریق خواهد شد. برای بزرگسالان هم باید در دو یا سه دوز و در فواصلی تزریق شود که برنامه واکسیناسیون اعلام کرده است. در واقع، نیازی به تزریق مداوم و سالانه یا هر چند سال، یک‌بار نیست.
برای مشورت درباره تزریق واکسن هپاتیت به چه پزشکی مراجعه کنید؟
اگر می‌خواهید در مقابل ویروس هپاتیت ب ایمن شوید، لازم است که با پزشکی عمومی درباره تزریق واکسن مشورت کنید. البته اگر دچار مشکلات کبدی هستید، حتماً برای هر اقدام مربوط به این عضو با دکتر کبد مشورت کنید. افراد دارای چندین شریک جنسی یا کسانی که در محیط‌هایی مانند بیمارستان هستند و در معرض ویروس هپاتیت ب (HBV) قرار دارند، باید با مشورت پزشک، اقدام به تزریق واکسن کنند. افرادی که دچار بیماری‌های مزمن کبدی هستند هم پیش از تزریق واکسن هپاتیت ب با دکتر معالج خود صحبت کنند. واکسن هپاتیت ب راهی عالی برای ایمن‌سازی بدن در مقابل این بیماری است. با این حال، باید آگاهانه و در شرایطی امن و مناسب تزریق شود.
تشخیص و درمان بیماری‌های گوارشی و اختلالات مرتبط با معده، کبد، پانکراس، روده کوچک و بزرگ، مجرای صفراوی و مری از وظایف متخصص گوارش و کبد است. این متخصص با استفاده از روش‌های تشخیصی مانند کولونوسکوپی، آندوسکوپی معده، سونوگرافی و آزمایش خون، بیماری‌هایی مانند زخم معده، اسپاسم مری، رفلاکس معده، سندرم روده تحریک‌پذیر، ورم معده، کولیت روده، هپاتیت ویروسی، اسهال، سنگ کیسه صفرا، سیروز کبدی، سرطان کبد، کبد چرب و نارسایی کبدی را تشخیص داده و درمان می‌کند.
بیماری‌هایی مانند سرطان معده، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و عفونت‌های گوارشی نیز از دیگر مواردی هستند که توسط دکتر گوارش و کبد بررسی و درمان می‌شوند. این متخصصان با دقت و تخصص خود به بررسی و مدیریت بیماری‌های پیچیده گوارشی پرداخته و به بیماران خود کمک می‌کنند تا سلامت خود را بازیابند.
اگر با مشکلات گوارشی یا کبدی روبرو هستید، مراجعه به یک متخصص گوارش و کبد ضروری است. این پزشکان با تجربه و دانش خود به شما کمک می‌کنند تا بهترین روش درمان را انتخاب کنید و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید. برای دریافت مشاوره و درمان از دکتر گوارش و کبد، می‌توانید به راحتی از طریق سامانه نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر (https://drdr.ir/)نوبت خود را رزرو کنید.