سیاست نرخ بهره منفی چگونه کار می‌کند؟

بانک مرکزی اروپا چند روز پیش تصمیم گرفت نرخ بهره را به منفی 0.5 درصد کاهش دهد که این نرخ، کمترین سطح نرخ بهره در منطقه یورو از ابتدای زمان تشکیل این منطقه پولی تاکنون بوده است. علاوه بر بانک مرکزی اروپا، بانک‌های مرکزی ژاپن و سوئیس نیز نرخ بهره منفی را اتخاذ کرده اند و احتمال رسیدن نرخ بهره به سطح منفی در استرالیا و برخی نقاط دیگر جهان نیز وجود دارد.سال 2008 و پس از ورشکستگی نهاد ” برادران لمان” که یکی از بزرگ ترین تامین‌مالی کنندگان جهان بود، دومینوی سقوط نظام بانکی در بسیاری از نقاط جهان آغاز شد که همین مساله باعث ورود جدی بانک‌های مرکزی مختلف به میدان شد. نرخ بهره در بسیاری از کشورها در آن زمان به مانند اکنون وارد محدوده صفر یا منفی شد. اما نرخ بهره منفی چگونه کار می کند؟هنگامی که نرخ بهره منفی است، نهادهای مالی برای نگهداری حساب‌های خود نزد بانک مرکزی باید  به بانک مرکزی بهره پرداخت کنند. با توجه به اینکه سپرده بانک‌ها نزد بانک مرکزی بر حسب میزان سپرده های نزد این بانک‌ها تعیین می‌شود، بانک ها برای پرداخت بهره کمتر به بانک مرکزی تشویق می شوند که بیشتر وام بدهند و سپرده‌های کمتری از مشتریان را نزد خود نگه دارند.

در نتیجه این سیاست، جریان نقدی بزرگی به اقتصاد تزریق می‌شود که می تواند در صورت هدایت درست این جریان به تقویت رشد اقتصادی منجر شود. البته این سیاست یک سیاست کاملا مثبت نیست چرا که با کاهش هزینه های استقراض، انگیزه پس انداز و سرمایه گذاری را کاهش می دهد و در بلندمدت می‌تاوند تبعاتی برای اقتصاد داشته باشد.از سوی دیگر نرخ بهره منفی معمولا به کاهش ارزش پول ملی آن کشور منجر می شود چرا که آن را به مقصدی با جذابیت کمتر برای سرمایه گذاری مبدل می کند. در خصوص تصمیم اخیر بانک مرکزی اروپا پیش بینی می شود نظام بانکی این منطقه با زیان سه میلیارد یورویی مواجه شود.در بین کشورهای اروپایی، هلند یکی از مخالفان سرسخت کاهش بیشتر نرخ بهره بود تا جایی که برخی نمایندگان مجلس این کشور با ارسال نامه ای به ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپا خواهان منصرف شدن بانک مرکزی از این تصمیم شده بودند.