علائم بیماری زونا چیست و چگونه میتوان آن را درمان کرد؟

زونا یا هرپس‌ زوستر، بیماری نسبتاً شایعی است که به دلیل فعالیت مجدد ویروس نهفته مولد آبله‌مرغان به دلایل متفاوتی در فرد رخ می‌دهد. از جمله علائم بالینی زونا، ایجاد زخم‌های بسیار دردناک یک‌طرفه در بدن است که احتیاج به سپری شدن دوره فعالیت ویروس داشته و مراقبت‌های درمانی خاصی می‌طلبد.

پاتوفیزیولوژی زونا

زونا بیماری است که به دلیل فعال شدن مجدد ویروس مولد آبله‌مرغان در افرادی که قبلاً مبتلا به آبله‌مرغان شده‌اند ایجاد می‌گردد. ویروس ایجاد کننده آبله‌مرغان یعنی واریسلا زوستر (Varicella Zoster) در اولین نورون حسی در یک عصب مغزی و یا نخاعی پنهان شده و به شکل غیر‌فعال باقی می‌ماند. این ویروس، پس از سال‌ها تحریک مجدد سیستم ایمنی به دلیل برخی از بیماری‌ها، استرس‌های شدید روحی، تروما‌های فیزیکی و مصرف دارو‌های خاص، منجر به فعالیت مجدد این ویروس نهفته می‌گردد. زمانی که ویروس فعال شد، شروع به حرکت در امتداد شاخه‌های محیطی نورون حسی نموده و منجر به ایجاد علائم بالینی می‌گردد.

علائم بالینی زونا

• احساس سوزش، مور مور شدن و درد در یک سمت بدن از یه روز پیش از بروز علائم
• ایجاد کهیر‌های قرمز رنگ در یک طرف بدن به شکل ناگهانی
• ایجاد کهیر‌ها به شکل نواری شکل
• توزیع کهیر‌های سرخ رنگ با خارش بسیار شدید در سینه، شکم، گردن و صورت

توجه داشته باشید در برخی موارد و در صورت وجود بیماری‌های زمینه‌ای، سنین بالاتر و ابتلا در فصول گرم سال ممکن است علائم دیگری به شرح زیر نیز بروز نماید:

• تب و دمای بالا بدن
• سر‌درد شدید
• بی‌اشتهایی و حالت تهوع
• دل‌پیچه یا اسهال خفیف

زونا معمولاً یک بار در طول عمر در اشخاص ایجاد شده و شخص در برابر آن مصون می‌گردد، اما در برخی موارد، ابتلا بیش از یک بار نیز گزارش گردیده است. زخم‌ها و کهیر‌های ناشی از این عارضه معمولاً در مدت دو هفته تا سه هفته بهبود یافته و درد ناشی از ایت ویروس پنهان شده درریشه‌ی نورون‌های حسی در عرض 3 هفته تا یک ماه تسکین می‌یابد. با اینکه زونا یک بیماری ویروسی- عفونی محسوب می‌گردد، اما تاکنون هیچ درمان پیشگیرانه‌ای مانند واکسن برای آن ایجاد نگردیده و در سنین بالای 60 سال درمان این بیماری کمی دشوار و زمان‌بر خواهد بود. وجود برخی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های خود ایمنی، بیماری هوجکین، لوسمی‌های حاد، تومور‌های سرطانی، ایدز و شیمی درمانی، دوره بهبود این بیماری را به تعویق انداخته و منجر به بروز عوارض و علائم شدید‌تری مانند عفونت‌های پوستی، زخم‌های مزمن، زخم‌های قرینه و عفونت‌های دستگاه عصبی خواهند شد.

درمان زونا

باغ توجه به اینکه زونا یک بیماری ویروسی می‌باشد، امروزه تنها راه درمان آن و کمک به بهبود سریع‌تر زخم‌ها و کهیر‌های ناشی از این بیماری استفاده از دارو‌های ضد‌ویروس مانند آسیکلوویر است که بنا به توصیه پزشک معالج و وضعیت بیمار تجویز می‌گردد.

• استحمام روزانه بدون استفاده از شوینده‌های قوی و شیمیایی
• خوابیدن در وان حمام و آب ولرمی که در آن نشاسته ذرت اضافه شده باشد.
• قرار دادن پودر جو دو‌سر روی زخم‌ها و کهیر‌ها به آرامی
• استفاده از ضد‌درد‌های سرد کننده
• نوشیدن مایعات خنک کننده بدن

تمامی روش‌های فوق می‌توانند در تسکین درد ناشی از این عارضه مؤثر عمل نموده و دوره بهبود این بیماری ویروسی را تسریع بخشند. توجه داشته باشید اگر علائم ناشی از این بیماری شدید بوده و درمان‌های ساده دارویی و یا خانگی نتیجه‌بخش نباشند، می‌توان از داور‌های دیگر، البته تحت نظر پزشک استفاده نمود.

از جمله درمان‌های دارویی پیشرفته‌تر می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• استفاده از لوسیون‌های موضعی جهت کاهش درد کهیر‌ها
• استفاده از دارو‌های ضد‌درد مانند استامیوفن
• استفاده از دارو‌های آرامبخش به منظور کاهش تنش و بی‌قراری ناشی از علائم این عارضه به شکل کوتاه مدت
• استفاده از کورتون‌های خوراکی و تزریقی جهت کاهش علائم التهابی
• در صورت درد شدید می‌توان از دارو‌های ضد‌درد قوی استفاده نمود
• در موارد نادر در صورت بروز علائم شدید‌تر و وجود یک بیماری زمینه‌ای می‌توان عصب حسی را بی‌حس نموده و یا با عمل جراحی به شکل کامل قطع نمود.