وقتی کودکمان رابطه زناشویی را میبیند چه باید کنیم؟
گاهی والدین به دلایل مختلف مثل محدودیت فضای منزل، نداشتن اتاق خواب مجزا، شلوغ بودن خانه، فرزند زیاد و گاه اهمال و سهلانگاری، نمیتوانند محیط امن و راحتی برای برقراری روابط زناشویی خود فراهم کنند. وقتی فرزند اتفاقی رابطه زناشویی والدین را مشاهده میکند یا صدایی از جانب اتاق خواب آنها به گوش او میرسد، ممکن است آنچه در اتاق خواب بین پدر و مادر روی داده، بهعنوان یک صحنه خشونت تعبیر کند.
در صورتیکه در دفعات بعد با در قفل شده اتاق خواب والدین مواجه شود، این خیال بافی در وی تقویت میشود و چون معنای این تصویر را نمیفهمد، به صورت ابهام آمیز برایش باقی میماند و حتی در همان زمان ممکن است هیجان جنسی او را تحریک کند. بعضی از والدین به اشتباه فکر میکنند فرزندان کوچکشان چیزی از رابطه زن و مرد نمیفهمند، در صورتیکه حتی یک کودک 2 ساله حافظهای بسیار قوی دارد و همه تصاویر و صداهای اطراف را در ذهن خود ثبت و ضبط میکند.
مواجه شدن فرزند با صحنه رابطه زناشویی والدین ممکن است باعث ایجاد مشکلات روانی متعددی در آنها مانند اضطراب و افسردگی، شهوانی شدن کودک، ابهامات سادومازوخیستی (آزارگری-آزارخواهی) در مورد رابطه جنسی، ترس از تنهایی، آسیبپذیری و … شود.
از طرفی، مطالعات وسیعی در حال حاضر بر این نکته تأکید دارند که دیدن اتفاقی صحنه رابطه زناشویی والدین به خودی خود باعث آسیب روانی کودک نمیشود، مگر این که روابط خانوادگی به طور کلی مخدوش و خشن باشد، اما شفاف شدن این موضوع مطالعات بیشتری را میطلبد. اگر کودک نیمه شب اتفاقی وارد اتاق خوابتان شد و شما را در حین رابطه زناشویی دید، بههیچ وجه واکنشی مبنی بر وحشت زدگی و دستپاچگی از خود نشان ندهید.
توجه به این نکته بسیار ضروری است که با برخوردتان کودک را شرمنده و خجالت زده کنجکاوی جنسیاش نکنید، چرا که از عواقب این برخورد، مشکلات جنسی فراوان برای او در آینده است.
در اولین فرصت، لباسهایتان را بپوشید یا پتو و ملحفهای روی بدن عریان خود بکشید. کودک را نزد خود بخوانید و به او توجه و خوشرویی نشان دهید.
آرام از او بپرسید که با شما کاری داشته که نیمه شب سراغتان آمده؟ آیا مشکل یا خواستهای دارد؟
اگر سؤال کرد مشغول چه کاری بودید، برایش روشن کنید چیزی که اتفاقی شاهدش بوده، بههیچ وجه به معنی دعوا و خشونت بین پدر و مادر نیست. باید به کودک توضیح داد مامان باباها وقتی همدیگر را خیلی دوست دارند، یکدیگر را در آغوش میگیرند، نوازش میکنند، میبوسند و میخندند و کارهایی میکنند که عشقشان را به هم نشان دهند و از وجود هم لذت ببرند.
لازم نیست اصل رابطه زناشویی و فرآیند آن برای کودک تشریح شود. حتماً به کودک سفارش شود صحبت در مورد آن چه دیده در خارج از خانه و نزد دیگران درست نیست و در مورد مسائلی از این قبیل فقط میتواند در خانه و با پدر و مادر صحبت کند. در پایان توضیحات شما نیز کودک باید به اتاق خوابش هدایت شود.
اگر کودک چیزی نپرسید؟
در صورتیکه کودک در همان برخورد نخست در اتاق خواب سوالی در مورد صحنهای که دیده نپرسید، میتوان در اولین فرصت مناسب مثلاً فردا صبح، ابتدا ازاو بپرسید که دیشب در اتاق خواب چه دیده و احساس و نظرش در این باره چیست؟ چرا که شاید کودک چیز زیادی از صحنه رابطه زناشویی والدین ندیده باشد و والدین در تخمین زمان حضور کودک در اتاق اشتباه کرده باشند. در ادامه میتوان توضیحات لازم را همانطور که اشاره شد، به کودک داد.
پاسخ به سؤالهای غیر منتظره کودک
اگر سوالهای کودک غیرمنتظره و پاسخ گویی به آن فراتر از دانستهها و اطلاعاتتان بود، مجبور نیستید پاسخ فوری بدهید و میتوانید ادامه صحبت را در جلسهای دیگر پیگیری کنید. در این فاصله از مشورت با متخصصان مربوط کمک بگیرید. مهم نیست که همه حقیقت را به بچه بگویید، بهتر آن است که به او دروغ نگویید. بسیاری اوقات رعایت نکات فوق و ارائه همین توضیحهای ساده، میتواند کودک شما را از ابتلا به طیف وسیعی از اختلالات اضطرابی و مشکلات جنسی در آینده حفظ کند. در غیر این صورت بهتر است با روان پزشک یا روان شناس مشورت کنید.
وقتی کودکان سؤال جنسی میپرسند؟
همه کودکان درباره این که چگونه به وجود آمدهاند، قبلاً کجا بودهاند و این که چرا در جشن عروسی والدینشان نبودهاند، کنجکاوند و دیر یا زود این سؤالات را از والدینشان خواهند پرسید. اگر قبلاً به پاسخهایی که باید به آنها بدهید، فکر کرده باشید، احتمالاً به راحتی میتوانید آنها را قانع کنید، اما متاسفانه اغلب والدین با این که میدانند بالاخره در معرض چنین سؤالاتی قرار خواهند گرفت، به این دلیل که خجالت میکشند، سعی میکنند به طریقی از پاسخ دادن شانه خالی کنند.
شاید شما به نسلی تعلق داشتهاید که صحبت کردن در مورد مسائل جنسی در خانوادهتان ممنوع بوده، اما باید بدانید کودکان خردسالتان متعلق به نسل دیگری هستند و اگر پاسخهای درست و منطقی به سؤالاتشان را از شما نشنوند، به زودی از شما فاصله میگیرند و منابع دیگری را برای پاسخ گویی برمیگزینند و خودتان میدانید که این کار آنها بهای سنگینی است که شما در قبال خجالت کشیدنتان خواهید پرداخت.
اگر بدانید که پرسشهای کودک شما در این مورد به هیچ وجه گناه آلود نیست و فقط از سر کنجکاوی ذاتی و میل شدید به فهمیدن همه چیز، پرسیده میشود، شاید راحتتر برخورد کنید. پس همانطور که در مورد طرز کار یک وسیله میپرسد، به راحتی و با علاقه به او پاسخ میدهید، به سوالات او در زمینه مسائل جنسی نیز بدون تنش پاسخ دهید.
پاسخ ما به کودکمان باید چگونه باشد؟
کودک ممکن است بپرسد: بچه چطوری درست میشه؟ چرا فقط خانمها و بعد از عروسی باردار میشن؟ من قبل از این که برم تو شکم مامان کجا بودم؟ نکته اول این که نباید به هیچ یک از سوالات کودک پاسخ دروغ داده شود. خیلی از پدر و مادرها برای این که از شر این سوالات خلاص شوند به کودک میگویند که تو را یک لک لک از آسمان برای ما آورده یا این که ما دعا کردیم و خدا تو را به ما داد. این روش پاسخ دادن اصلاً درست نیست زیرا کودک به تدریج که بزرگ شد، متوجه میشود که این حرفها نمیتواند درست باشد و اعتمادش را به شما از دست میدهد. پس از همان اول به او راست بگویید. منظور از راست گویی این نیست که شما باید از سیر تا پیاز مسائل جنسی را برای او توضیح بدهید زیرا این کار نه ضروری و نه برای کودک شما مناسب است.
کودکان 2 تا 4 ساله
کودکان بسیار کوچک مثلاً آنهایی که 2 تا 4 سال دارند، معمولاً با یک پاسخ بسیار ساده قانع میشوند؛ مثلاً میتوانید به آنها بگویید: «تو در شکم مامان به وجود آمدی و چون کوچولو بودی، آن جا مامان از تو مراقبت کرد تا کمی بزرگتر شدی و توانستی به دنیا بیایی.»
کودکان 4 تا 7 ساله
برای کودکان 4 تا 7 ساله این طور توضیح دهید: «بدن همه ما آدمها از قطعههای کوچکی درست شده که به آن سلول میگویند. سلولهایی از بدن مامان و سلولهایی از بدن بابا در شکم مامان با هم ترکیب شدند و تو را به وجود آوردهاند. به همین دلیل است که مثلاً چشم تو شبیه بابا و موهای تو شبیه مامان است.»
کودکان 7 تا 10 ساله
برای کودکان بزرگتر مثلاً 7 تا 10 ساله میتوانید بیشتر از این توضیح بدهید. مثلاً میتوانید بگویید: «نام سلولهای بابا که با سلولهای مامان ترکیب میشه اسپرم و نام سلولهای مامان تخمک است. اسپرمها در کیسه پوستی که به آن بیضه میگویند، قرار دارند. میلیونها اسپرم در این کیسه قرار دارند، اما در بدن مامان هر ماه فقط یک تخمک به وجود میآید. اگر مامان و بابا تصمیم بگیرند که بچه داشته باشند، یکی از اسپرمها با تخمک ترکیب میشود و بچه کوچکی ایجاد میشود که باید 9 ماه در شکم مامان بماند تا کمی بزرگتر شود و بتواند به دنیا بیاید.»