انواع روشهای نگهداری مواد غذایی از گذشته تا به حال

انواع روشهای نگهداری مواد غذایی از گذشته تا به حال

روشهای نگهداری مواد غذایی در منزل و اصول نگهداری مواد غذایی مهمترین آموزش ها در جهت سلامت فرد و خانواده می باشد. هر کدبانویی باید برای خرید مواد غذایی ، پول و سلیقه خرج کند اما این هم کافی نیست. هر ماده غذایی بعد از ورود به آشپزخانه باید به محلی مناسب منتقل و آنجا نگهداری شود. بنابراین جدیدترین متدها و کاربردی ترین روشهای نگهداری مواد غذایی را با شما مرور خواهیم کرد. اصول نگهداری مواد غذایی را به همراه مدل های جدید مقالات زیبایی در زمینه  سلامت , سبک زندگی , روانشناسی و… قرار میدهیم

 

 

 

متداول ترین روشهای نگهداری مواد غذایی در منزل

 

همه می دانیم که بهتر است گوشت، تخم مرغ، شیر، میوه، سبزی و شیشه آب را در یخچال نگاه داریم اما بقیه مواد غذایی را باید کجا و چطور نگه داشت؟ کافی است نگاهی به جای جای آشپزخانه تان بیندازید تا آمار خوراکی هایی که خارج از یخچال نگهداری می کنید دست تان بیاید. ما این بار خواستیم به مواد غذایی داخل کابینت ها سرکی بکشیم و برای این منظور با دکتر آراسب دباغ مقدم دکترای تخصصی صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش گفت وگویی داشتیم.

 

 

▪ آقای دکتر! لطفا برایمان بگویید که چرا برخی غذاها را باید حتما در یخچال بگذاریم اما برخی دیگر را می توانیم در محیط باز هم نگهداری کنیم؟

اصولا مواد غذایی از جنبه نگهداری به 2 گروه تقسیم می شوند: دسته اول مواد غذایی فسادپذیرند که باید در شرایط سرما نگهداری شوند. در صنایع غذایی دو نوع سردخانه داریم؛ سردخانه بالای صفر درجه سانتی گراد که همان محیط یخچال است و سردخانه زیر صفر درجه سانتی گراد که فضای فریزر را در برمی گیرد. دسته دوم مواد غذایی ای هستند که فسادپذیری کمتری دارند. این گروه را باید در مکان های خشک، خنک و دور از تابش مستقیم نور خورشید قرار دهیم. البته این گروه بندی کلی است و هر ماده غذایی شرایط منحصر به فردی را هم می طلبد.

▪ آیا ظرف ماده غذایی در نگهداری آن اهمیتی دارد؟

بله. بسیاری از مواد غذایی به عنوان نمونه یک بسته آرد در یک نوبت مصرف نمی شوند. در نگهداری از این مواد غذایی بهتر است از ظروفی که خود کارخانه ماده غذایی را در آن بسته بندی کرده، استفاده شود. اگر ماده غذایی به خصوصی ظرف مناسبی ندارد باید بعد از باز شدن در بسته آن را به نحوی نگهداری کرد که در معرض هوا و رطوبت قرار نگیرد. این 2 عامل شرایط را برای رشد میکروارگانیسم ها مساعد می کنند.

▪ چرا گاهی اوقات غلات، حبوبات و سایر خشکباری که در کابینت نگه می داریم، دچار آفت و حشرات ریز می شوند؟

برخی افراد تصور می کنند که آفت ها به خشکبار داخل کابینت و انباری حمله و در میان آنها لانه گزینی می کنند اما به طور معمول این خوراکی ها در مزارع کشاورزی و طی فرآیند تولید یا انبارداری کارخانه ها به تخم آفات آلوده می شوند و اگر طی نگهداری آنها در منزل شرایط مساعدی برای آفات فراهم شود از تخم درمی آیند.

▪ چه شرایطی؟

رطوبت، گرما و تهویه نامناسب هوا سبب خروج حشرات از تخم ها می شوند. به عنوان نمونه کیسه خشکبار را کف انباری، کابینت یا آشپزخانه می گذاریم در حالی که محل نگهداری مواد غذایی باید از گردش هوای مناسبی برخوردار باشد.

 

 

▪ آیا کارخانه های صنایع غذایی برای پیشگیری از آلودگی محصولات به این آفات تدابیری نیندیشیده اند؟

امروزه در کارخانجات معتبر صنایع غذایی با استفاده از پرتوی گاما یا گاز اکسیداتیلن محصولات خود را ضدعفونی می کنند و به این ترتیب تخم ها و حشرات ناشی از آنها نمایان نخواهند شد.

▪ یعنی این محصولات دیگر به هیچ عنوان دچار آفت نخواهند شد؟

خیر اما آفت زدگی آنها به تاخیر خواهد افتاد. به هر صورت بهتر است برای نگهداری از خشکبار در منازل 3 نکته ای که عرض کردم رعایت شود.

▪ آیا می توانیم این گونه خوراکی ها را در یخچال نگه داریم که دیگر دچار آفت نشوند؟

این دسته خوراکی ها خشک اند و تمایل زیادی به جذب رطوبت دارند. رطوبت یخچال بالاست بنابراین نگهداری خشکبار در یخچال کیفیت آنها را دستخوش تغییر خواهد کرد.

▪ پس این خوراکی ها را کجا نگه داریم؟

بهتر است مواد غذایی خشک را در قسمت هایی از خانه نگه داریم که خنک ترند. آشپزخانه معمولا گرم است. انباری های خنک محلی مناسب اند. به علاوه بهتر است بسته چنین خوراکی هایی را مستقیما روی زمین یا به طور فشرده قرار ندهید. در عوض از قفسه بندی های مشبک برای چیدن بسته خشکبار استفاده کنید. در ضمن توصیه می کنم خشکبار را برای استفاده کوتاه مدت خریداری کنید تا کیفیت و ارزش غذایی آنها حفظ شوند.

 

 

▪ برنج را باید کجا و چگونه نگه داریم؟

بهتر است گونی های برنج را روی پالت نگاه دارید. پالت جسمی سکومانند از جنس فلز، پلاستیک یا چوب است. انواع فلزی و پلاستیکی و مشبک آن بهترند چون قابلیت شست وشو و جریان هوا دارند. اگر برنج را برای مصرف طولانی مدت خریداری کرده اید از قرص های برنج استفاده کنید. برای حفظ ایمنی قرص را در قوطی کبریت سوراخ شده ای قرار دهید تا گاز فسفین آزاد و از آفت زدگی جلوگیری شود.

▪ برای نگهداری از ادویه ها چه توصیه ای دارید؟

قبل از هر چیز باید بگویم که ادویه ها را به میزان مختصر تهیه کنید تا عطر، طعم و کیفیت خود را به مرور زمان از دست ندهند. ادویه ها، پودرهایی خشک اند که باید در محیطی خشک و خنک نگهداری شوند. در این مورد یخچال توصیه نمی شود و بهتر است آنها را درون شیشه های دردار کوچکی داخل کابینت های بالایی آشپزخانه نگهداری کرد تا بویی را از محیط به خود جذب نکنند.

▪ خلال خشکبار در پخت و پز کاربرد زیادی دارد. آیا برای نگهداری آنها باید نکته به خصوصی را رعایت کرد؟

خلال ها جذب رطوبت بالایی ندارند و می توان آنها را در یخچال گذاشت. به علاوه امروزه در کارخانجات برای خشکبار از بسته بندی های ضد رطوبت استفاده می شود.

▪ لطفا درباره عوامل میکروسکوپی که ممکن است در خشکبارها رشد کنند، توضیح دهید؟

برخی افراد تصور می کنند که قارچ را باید حتما به چشم دید اما اگر حبوبات، مغزها و غلات به مدت طولانی در شرایط نامناسب (گرما، رطوبت زیاد و تهویه نامناسب) نگهداری شوند، احتمال رشد قارچ های میکروسکوپی و عفونت افلاتوکسین در آنها بالا خواهد رفت.

 

 

▪ نمک هم ماده ای خشک است. بهترین فضای آشپزخانه برای نگهداری آن کجاست؟

نمک ماده خشکی است که تمایل زیادی به جذب رطوبت دارد. روش هایی مانند استفاده از ژل های جاذب رطوبت در کنار نمک مفیدند اما به دلیل مسایل ایمنی بهتر است در خانه از آن استفاده نشود. بنابراین توصیه می کنیم نمک را در ظرف در بسته ای داخل کابینت بگذارید و یادتان باشد که فضای مجاور اجاق گاز معمولا هنگام طبخ غذا رطوبت بالایی دارد.

▪ درباره نگهداری روغن ها هم توضیح می دهید؟

در نگهداری از روغن حتما باید آنها را از گرما، نور و هوا دور نگه داشت. هوا اکسیژن دارد که سبب ایجاد طعم گس فلزی مانند در روغن خواهد شد.

▪ برای حفظ خصوصیات قهوه چه توصیه ای دارید

قرار دادن قهوه به مدت طولانی در معرض هوا سبب از دست رفتن طعم و جذب رطوبت و ایجاد کپک های میکروسکوپی در آن خواهد شد. بنابراین قهوه را به میزان کم خریداری کنید و در جای خشک و خنک بگذارید.

 

ما برای نگهداری مواد غذایی به بهترین شکل برای شما پیشنهاداتی داریم:
1- ظروف نگهداری غلات در ظروف دربسته بوده و نباید به گونه‌ای در مسیر عبور و مرور باشد که احتمال انتقال آلودگی وجود داشته باشد. همچنین این ظروف باید بر روی پالت قرار داشته و در جای خشک و خنک نگهداری شوند.

2- از پیچاندن انواع نان در داخل روزنامه یا قرار دادن در داخل کیسه نایلون سیاه (بازیافتی) خودداری شود.

3- توصیه می‌شود نان مصرفی را روزانه تهیه کنید. اگر امکان چنین کاری نیست باید نان به شکل اصولی قبل از قرار دادن در داخل نایلون تمیز و خنک شود زیرا در غیر این صورت نان داغ در داخل نایلون اصطلاحاً عرق کرده و با توجه به رطوبت حاصل از تعریق ممکن است کپک بزند. بعد از خنک کردن نان می‌توان آن را در داخل نایلون تمیز قرار داد و در فریزر به مدت بیشتری نگهداری کرد.

4- ضایعات نان باید در ظرف مجزا نگهداری و در سریع‌ترین زمان ممکن از آشپزخانه خارج شود.
5- برنج، رشته آشی، رشته پلویی و… باید در انبار خشک و خنک نگهداری شود.

6- توصیه می‌شود آرد را در محیط بسیار خنک یا در داخل بسته‌بندی مناسب به شکلی که رطوبت را جذب نکند در یخچال نگهداری کنید.

7- قرار دادن نان در یخچال، بیات شدن آن را تسریع می‌کند. بنابراین بهتر است داخل یخچال نگهداری نشود.

8- برای نگهداری برنج، آن را با نمک نیم‌کوب مخلوط کنید و به دور از آفتاب برنج را با دقت پاک کنید. برنج بسیار جاذب بو است، پس باید در مکانی سرد و خشک و دور از پیاز و سیر نگه‌داری شود.

9- بهتراست برنج را در ظروف پلاستیکی دهان گشاد نگه‌داری کنیم. گونی‌های برنج را نیز باید در مکانی بالا‌تر از سطح زمین (روی پالت) و دور از دسترس جوندگان نگهداری کنید. استفاده از 30 گرم یخ خشک در یک گالن برنج سبب افزایش ماندگاری آن خواهد شد.

10- برای نگهداری میوه‌ها و سبزی‌ها در یخچال اول آن‌ها را بشویید و بعد خشک کرده، نگه دارید.

 

 

11- دائما میوه‌ها را بازبینی کنید و اگر خراب یا له شده‌ای در میان آن‌ها وجود داشت جدا کنید.
12- میوه‌ها و سبزی‌ها پس از شستشو باید در یخچال نگه‌داری شوند.

13- در صورت کپک‌زدگی باید سریعاً میوه و سبزی کپک زده از یخچال خارج شود، زیرا باعث انتشار آلودگی در یخچال می‌شود. در صورت مشاهده چنین مواردی باید ظروف نگه‌داری این مواد را نیز از یخچال خارج کرده و به دقت شست‌وشو و ضدعفونی کرد.

14- سبزی و میوه را نباید با نایلون در داخل یخچال قرار داد زیرا تعریق، امکان فساد را بیشتر می‌کند.

15- یخ زدن بهترین شیوه نگه‌داری دراز مدت سبزیجات است.
16- شیر استریلیزه تا زمان بازنشدن درب آن، در صورت نگه‌داری در شرایط خشک و خنک و به دور از تابش مستقیم نور آفتاب، تا ماه‌ها قابلیت نگه‌داری در یخچال را دارا است.

17- با باز کردن بسته بندی یک محصول لبنی مدت ماندگاری آن کمتر می‌شود.
18- بعد از باز کردن حلب پنیر، باید پنیر آن را به ظروف نگه‌داری مناسب، نظیر ظروف شیشه‌ای منتقل کرد و آب پنیر را به آن اضافه کرد.

19- شیر را در ظروف فلزی مانند آهن یا مس نگه‌داری نکنید.
20- از قرار دادن شیر در معرض نور خورشید اجتناب کنید.

 

21- مواد لبنی را در سرد‌ترین منطقه یخچال نگهداری کنید.

22- گوشت قرمز یا سفید منجمد در قسمت سردخانه یخچال، در دمای 18- درجه سانتیگراد نگه‌داری شود.

23- پس از باز شدن یخ گوشت (دیفراست) از انجماد مجدد آن باید اکیداً خودداری شود. مواد پروتئینی را باید به میزان مورد نیاز برای مصرف از فریزر خارج کرد.

24- برای خارج کردن گوشت از حالت انجماد از روش‌های نادرستی مانند حرارت دادن، خیساندن در آب گرم، گرم کردن توسط پاشیدن آب گرم و مانند آن استفاده نشود.

25- تخم‌مرغ حتما باید در یخچال نگه‌داری شود، بهترین درجه حرارت نگهداری تخم‌مرغ دمای 4-0 درجه سانتیگراد و رطوبت 85 درصد است.

26- مناسب‌ترین مکان برای نگه‌داری حبوبات فضاهای سرد و تاریک مانند داخل کابینت است. نور و حرارت بالا باعث ایجاد کهنگی و تغییر طعم و خواص تغذیه‌ای حبوبات می‌شوند.

27- هرگز نباید سطح تخم‌مرغ را تا قبل از هنگام مصرف شست.

28- در مناطق گرم می‌توان حبوبات را در ظروف در بسته و در داخل یخچال نگه‌داری کرد.

29- بهترین ظروف برای نگهداری حبوبات، ظروف شیشه‌ای دهان گشاد با درهای فلزی دسته‌دار است.
30- حبوبات نباید در معرض رطوبت قرار بگیرند.

 

31- به ازای هر یک ساعت نگه‌داری تخم‌مرغ در دمای اتاق یک روز از عمر نگه‌داری آن کاسته می‌شود.

32- روغن‌ها و چربی‌ها ترکیبات فاسدشدنی هستند و وجود رطوبت، مجاورت با اکسیژن هوا، آهن و مس، حرارت و نور باعث فساد روغن می‌شود، بنابراین روغن‌ها را باید در محل خشک و خنک و دور از نور و در ظرف در بسته نگه‌داری نمود.

33- مواد غذایی حاوی چربی را باید در ظروف در بسته یا بسته‌بندی مناسب در یخچال نگه‌داری نمود. تا حد امکان پس از باز کردن در روغن، باید آن را در یخچال یا جای خنک نگه‌داری نمود.

34- درپوش ظرف روغن را پس از هر بار مصرف باید بست و در جای خنک و دور از نور و حرارت نگه‌داری کرد.
35- از ظروف آلومینیومی برای سرخ کردن غذا و نگه‌داری روغن نباید استفاده کرد.

36- نمک یددار را باید در ظروف تیره در بسته و به دور از نور مستقیم خورشید نگه‌داری کرد.

37- شیرینی خشک در دمای اتاق قابل نگه‌داری است، ولی شیرینی‌تر و خامه‌ای حتما باید در یخچال و حداکثر تا 3 روز بعد نگه‌داری شود.

38- پس از باز کردن در قوطی رب گوجه فرنگی، محتوی قوطی را در یک ظرف شیشه‌ای دردار ریخته و آن را در یخچال قرار دهید.

39- باقی‌مانده غذا‌ها را در یخچال و سردخانه نگه‌داری کرده، از گرم کردن چندباره آن خودداری کنید.
40- در هیچ شرایطی روغن گرم یا داغ را نباید درون ظروف پلاستیکی ریخت.

 

 

 

نگهداری میوه وسبزیجات :

شما می توانید میوه ها وسبزیجات خود را تا مدتی به خوبی نگهداری کنید، بدون اینکه خراب شوند. طریقه ی نگهداری میوه ها و سبزیجات عبارتند از:

1- کاهو را داخل روزنامه بپیچید و در داخل کیسه فریزرگذاشته و داخل یخچال قرار دهید. هفته ها به همین صورت کاهو تازه می ماند.

2- تمام میوه ها داخل روزنامه برای مدت طولانی تازه می ماند(انگور- سیب- گلابی و…)

3- خیار را می توانید بشوئید. سپس آنرا کاملاُ خشک کنید. داخل ظرف در بسته قرار داده و داخل یخچال بگذارید. برای مدت طولانی تازه می ماند.

4- سبزی خوردن را هم می توان مانند خیار نگهداری کرد و همچنین داخل پارچه درون یخچال هم تازه می ماند.

 

 

نگهداری سیب زمینی :

1- چند عدد سیب درختی لابه لای سیب زمینی ها بریزید ، سیب زمینی ها تازه می ماند .

2- می توانید روی سیب زمینی ها را با پارچه ی مشکی بپوشانید تا مانع رسیدن نور به آن ها شود . با این روش نیز سیب زمینی ها تازه می ماند .

 

 

نگهداری غوره :

اگر غوره تازه دوست دارید می توانید غوره را از خوشه جدا کنید داخل ظرف ریخته و روی آن آبغوره بریزید البته باید توجه داشته باشید که ، حتماٌ داخل یخچال نگهداری کنید . به این روش غوره غوره می گویند .

 

 

نگهداری رطب :

اگر از جمله ی کسانی هستید که رطب بیشتر از خرما دوست دارید ، برای نگهداری و ذخیره ی رطب آن را داخل ظرف در بسته ریخته و داخل فریزر بگذارید ، هم تازه می ماند و هم اینکه یخ نمی بندد و همیشه می توانید رطب تازه داشته باشید .

 

 

نگهداری زرشک :

برای نگهداری زرشک آن را داخل فریزر قرار دهید هم تازه می ماند و هم یخ نمی بندد .

 

 

نگهداری هویج :

برای نگهداری هویج و چغندر آن ها را داخل صندوق ریخته و روی آن شن نرم بریزید بطوریکه به هم نچسبند و از هم فاصله داشته باشند .

 

 

نگهداری آرد :

آرد را باید در جای خشک و تاریک نگهداری کنید تا از خراب شدن آن جلوگیری شود .

 

 

نگهداری روغن :

برای نگهداری روغن از ظروف شیشه ای استفاده نکنید . ظروف سفالی یا لعابی برای اینکار مناسبتر است . اگر خواستید از ظروف شیشه ای استفاده کنید از شیشه ای استفاده کنید ، که رنگ آن تیره و کدر باشد .

 

 

نگهداری چای عطری :

اگر در خانه از چای عطری استفاده می کنید برای اینکه بعد از مدتی چای ، عطر خود را از دست ندهد چای را داخل ظرف در بسته نگهداری کنید و اگر از خود پاکت چای استفاده می کنید ، پاکت چای را داخل کیسه ی پلاستیکی قرار دهید و در کیسه را محکم گره بزنید ، تا عطر آن تا آخر باقی بماند .

 

 

نگهداری نان :

1- اگر داخل کیسه ی نان یک پر ساقه کرفس بگذارید نان مدت بیشتری تازه می ماند .

2- می توانید نان ها را داخل پلاستیک فریزر قرار داده و داخل فریزر نگهداری کنید . در موقع لزوم نان ها را از فریزر خارج کرده و داخل سینی با حرارت کم ، گرم کنید .

 

 

چند نکته در مورد نگهداری حبوبات :

1- لابه لای حبوبات چند برگ از درخت گردو قرار دهید .

2- حبوبات را با نمک فراوان مخلوط کنید .

3- حبوبات را داخل فریزر نگهداری کنید .

4- می توانید حبوبات را فقط یک جوش داده ( آب را جوش آورده حبوبات را داخل آب جوش بریزید تا یک جوش بخورد ) داخل آبکش ریخته و آنرا خشک کنید به هیچ عنوان دچار آسیب دیدگی نمی شوند (روش قدیمی ها)

 

 

چند نکته در مورد نگهداری کیک :

اگر قسمتی از کیک معمولی را خورده اید و بقیه ی آنرا می خواهید نگهداری کنید یک تکه نان را آب بزنید و روی کیک قرار دهید . و آنرا در جعبه بگذارید و در یخچال قرار دهید . رطوبت نان سبب می شود کیک تازه بماند . در صورتی که کیک شما میوه ای است چند قاچ سیب کنار آن بگذارید و داخل یخچال قرار دهید .

 

 

روش نگهداری کیک خامه ای :

کیک خامه ای را داخل جعبه ی کیک قرار دهید سپس جعبه را داخل کیسه پلاستیک گذاشته در آن را محکم ببندید و در یخچال قرار دهید . کیک خامه ای درون فریزر نیز تازه می ماند .

 

 

روش نگهداری بیسکویت :

اگر می خواهید بیسکویت شما ترد و شکننده باشد و صدای مخصوص خود را داشته باشد . چند حبه قند داخل جعبه بیسکویت بیندازید . در ضمن هرگز بیسکویت را قوطی یا پاکت پلاستیکی قرار ندهید .

 

 

خشک کردن و نگهداری سبزیجات :

بیشتر خانم ها سبزیها را بصورت خشک استفاده می کنند . باید در نظر داشته باشید که سبزیها را حتماٌ در سایه خشک کنید تا تغییر رنگ ندهند . در ضمن سبزیهای خشک را نباید بیشتر از شش ماه نگهداری کرد . زیرا کهنه می شوند و خاصیت خود را ز دست می دهند .

 

 

نگهداری پنیر :

برای جلوگیری از خشک شدن پنیر ، دستمالی را که با سرکه مرطوب کرده اید دور پنیر بپیچید.

 

 

نگهداری دانه ذرت :

دانه ذرت را در داخل فریزر نگهداری کنید . با اینکار از چروک شدن ذرت جلوگیری می شود . قبل از اینکه دانه های ذرت را بو بدهید ، کمی آب سرد روی آن بریزید .

 

 

نگهداری کشک :

برای نگهداری کشک سائیده می توانید کشک ها را داخل قالب جا یخی ریخته و داخل فریزر بگذارید ، تا یخ ببندد . سپس آنها را از قالب جدا کرده داخل کیسه فریزر ریخته و داخل فریزر نگهداری کنید و در موقع لزوم از آن استفاده کنید .

 

 

نگهداری آبلیمو در یخچال :

اگر شیشه آبلیمو را در یخچال می گذارید حتماٌ درب آنرا ببندید چون باعث می شود که عمر یخچال کوتاه شود .

 

 

نگهداری قارچ :

قارچ را نباید شست بلکه باید آنرا داخل پاکت کاغذی بسته بندی و در فریزر نگهداری کنید اگر قارچ را داخل کیسه پلاستیک بگذارید خراب می شود .

 

برای اطلاع از آخرین و جدیدترین آموزش های خانه داری کلیک کنید